به گزارش اکو تحلیل نشست شورای بین‌دولتی اوراسیا در مسکو آغاز دور نخست مذاکرات با هند و امضای توافق‌های مشابه با امارات و مغولستان را اعلام کرد.

مهم‌ترین خروجی‌ها در یک نگاه

• اجرای موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اوراسیا: حذف تعرفه‌های گمرکی ۸۷ درصد کالاها از اردیبهشت ۱۴۰۴.
• افزایش ۳۵ درصدی گردش مالی تجاری تهران و مسکو پس از اجرای توافق، بنا بر اعلام معاون نخست‌وزیر روسیه.
• آغاز مذاکرات با هند و امضای توافق‌های مشابه با امارات و مغولستان برای گسترش زنجیره‌های پایدار تأمین و صادرات.
• تصویب نقشه راه همکاری‌های ایران و اتحادیه اوراسیا برای سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۸ در نشست مسکو.

جزئیات نشست مسکو

نشست شورای بین‌دولتی اتحادیه اقتصادی اوراسیا در مسکو با حضور نخست‌وزیران روسیه، بلاروس، ارمنستان، قزاقستان و قرقیزستان برگزار شد. رئیس کمیسیون اقتصادی اوراسیا نیز در این نشست حضور داشت. در ادامه، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه و نخست‌وزیر ازبکستان به جمع حاضران پیوستند و نخست‌وزیر کوبا پیام ویدئویی ارسال کرد.

سخنان نخست‌وزیر بلاروس

الکساندر تورچین، نخست‌وزیر بلاروس و رئیس نشست، بر اجرای سند «راهبردهای کلان ادغام اوراسیایی تا سال ۲۰۲۵» تأکید کرد. او محور تلاش‌های مینسک در سال آینده را حذف موانع، کاهش استثنائات و محدودیت‌ها در تجارت درون‌اتحادیه‌ای و تقویت تحقق چهار آزادی (کالا، خدمات، سرمایه و نیروی کار) دانست. تورچین همچنین از ادامه کار روی بیش از ۳۰ موضوع مهم در این حوزه خبر داد.

دیدگاه روسیه

میخائیل میشوستین، نخست‌وزیر روسیه و میزبان نشست، نتایج سال ۲۰۲۵ را «درخور توجه» خواند و گفت کشورهای عضو توانسته‌اند در شاخص‌هایی همچون تولید ناخالص داخلی، تولید صنعتی، کشاورزی، ساخت‌وساز و تجارت خرد عملکردی مثبت ثبت کنند.

او به افزایش بیش از ۶ درصدی سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت در نیمه نخست سال اشاره کرد و حمایت روسیه از پروژه‌های مشترک فناورانه را یادآور شد. میشوستین همچنین گفت سهم ارزهای ملی در تسویه‌حساب‌های درون‌اتحادیه‌ای به حدود ۹۳ درصد و در قراردادهای تجاری میان شرکت‌های روسی و دیگر شرکای اوراسیایی به بیش از ۹۸ درصد رسیده است.

وی بر ضرورت دیجیتالی‌کردن کریدورهای حمل‌ونقل و نوسازی زیرساخت‌های لجستیکی برای افزایش ظرفیت مسیرها و گسترش تجارت با کشورهای غیرعضو تأکید کرد. در این چارچوب، اجرای عملی توافق تجارت آزاد میان اتحادیه و ایران، امضای توافق‌های مشابه با امارات و مغولستان و آغاز دور اول مذاکرات با هند نمونه‌ای از شکل‌گیری زنجیره‌های جدید و پایدار تأمین و صادرات دانسته شد.

حضور ایران در نشست

سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه، کاظم جلالی، در حاشیه نشست همکاری‌های تهران و مسکو را رو به رشد توصیف کرد و به پروژه‌های سرمایه‌گذاری روسیه در ایران اشاره داشت. حضور ایران در این نشست پس از کسب عضویت ناظر در اتحادیه اوراسیا و اجرایی شدن موافقت‌نامه تجارت آزاد صورت گرفت.

ایران در دی‌ماه ۱۴۰۲ موافقت‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اوراسیا را امضا کرد؛ سندی که پس از طی مراحل قانونی در کشورهای طرف قرارداد از ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ اجرایی شد و طرفین تعرفه‌های گمرکی ۸۷ درصد کالاها را حذف کردند.

پس از آن، دوم مهرماه ۱۴۰۴ در نشستی به میزبانی اتحادیه اقتصادی اوراسیا، ایران و این اتحادیه گامی عملی برای تعیین دستورکار سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۸ و رفع موانع غیرتعرفه‌ای برداشتند. خروجی مهم این نشست، تصویب و امضای نقشه راه همکاری‌ها در سه سال آینده بود.

زمینه و تاریخچه اتحادیه اوراسیا

اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک اتحادیه میان‌دولتی شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان است. اعضای ناظر فعال این اتحادیه، جمهوری اسلامی ایران، ازبکستان و کوبا هستند. ایران در سال ۱۴۰۳ به عنوان عضو ناظر به این اتحادیه پیوست.

این اتحادیه با هدف ایجاد بازار مشترک، حذف موانع تجاری و تقویت همکاری‌های اقتصادی شکل گرفته و اکنون در حال گسترش تعاملات خود با کشورهای غیرعضو از جمله ایران، هند و امارات است.

پیامدهای اقتصادی و سیاسی

• افزایش تجارت ایران و روسیه: موافقت‌نامه تجارت آزاد گردش مالی تجاری تهران و مسکو را بلافاصله ۳۵ درصد افزایش داد.
• تقویت جایگاه ایران در منطقه: حضور فعال ایران در نشست‌های اوراسیا نشان‌دهنده اهمیت راهبردی این اتحادیه برای تهران است.
• گسترش همکاری‌های ترانزیتی: دیجیتالی‌کردن کریدورهای حمل‌ونقل و نوسازی زیرساخت‌های لجستیکی می‌تواند جایگاه ایران را در مسیرهای ترانزیتی تقویت کند.
• چشم‌انداز همکاری با هند و امارات: آغاز مذاکرات با هند و توافق‌های مشابه با امارات و مغولستان، فرصت‌های تازه‌ای برای ایران و اتحادیه ایجاد می‌کند.

نشست اخیر شورای بین‌دولتی اوراسیا در مسکو نشان داد که اتحادیه اقتصادی اوراسیا در مسیر گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قرار دارد. توافق تجارت آزاد با ایران، مذاکرات تازه با هند و امارات و تمرکز بر دیجیتالی‌کردن زیرساخت‌ها، چشم‌انداز جدیدی از ادغام اقتصادی و افزایش تعاملات تجاری را ترسیم کرده است.