به گزارش مجله خبری تحلیلی اکوتحلیل؛ سلامت روان یکی از ارکان اساسی بهزیستی فردی و اجتماعی است. سلامت روان به افراد کمک می‌کند تا با چالش‌ها و فشارهای روزمره بهتر کنار بیایند و از زندگی لذت بیشتری ببرند. در این میان سلامت روان مادران به عنوان یکی از ارکان اصلی تربیتی اهمیت بالایی دارد. سلامت روان مادران مستقیما بر رشد و توسعه عاطفی و روانی فرزندان تأثیر می‌گذارد. مادران سالم از نظر روانی می‌توانند روابط بهتری با همسران و سایر اعضای خانواده برقرار کنند، این موضوع به تقویت انسجام خانواده کمک می‌کند. مادران سالم از نظر روانی قادرند به طور مؤثرتری در نیروی کار شرکت و به اقتصاد خانواده و جامعه کمک کنند. با این تفاسیر توجه به سلامت روان مادران می‌تواند به تقویت سلامت خانواده و جامعه نیز بینجامد. بنابراین سرمایه‌گذاری در سلامت روان مادران می‌تواند به توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی نسل‌های آینده کمک کند.

آخرین تحقیقات نشان می‌دهد در سال‌های اخیر حدود ٥٠ تا ٦٠درصد از مادران ایرانی به اینترنت و فضای دیجیتال دسترسی دارند. این نرخ در مناطق شهری بالاتر از مناطق روستایی است. فرزانه شریفی، عضو هیات علمی دانشگاه سوره معتقد است نرخ دسترسی مادران به فضای دیجیتال در دهه‌های اخیر به دلیل افزایش تحصیلات عالیه، آموزش‌های آنلاین، گستردگی اینترنت و… روند افزایشی را تجربه می‌کند. البته بنابرنظر او در برخی کشورهای آفریقایی که در دسته کشورهای جهان‌ چهارمی‌ها قرار می‌گیرند، این نرخ دسترسی پایین‌تر است. شریفی می‌گوید: «بشر امروز در یک «دهکده جهانی» زندگی می‌کند و با وجود اینترنت و پلتفرم‌های موجود، می‌تواند خیلی سریع به اطلاعات مورد نیازش دسترسی پیدا کند. همین میزان دسترسی، اضافه‌بار اطلاعاتی به‌وجود آورده که باعث افزایش نگرانی‌های اجتماعی و بزه‌ها در جوامع می‌شود.»

فضای دیجیتال، باورهای دینی و سبک زندگی شرقی را نشانه رفته است

این عضو هیات علمی دانشگاه سوره بیان می‌کند: «فضای مجازی پُر شده از اطلاعات بدافزارگونه و آسیب‌رسان که می‌توانند تبدیل به سرطان اطلاعاتی شوند.» شریفی ادامه می‌دهد: «اطلاعات بی‌شماری که فضای دیجیتال در اختیار شهروندان قرار می‌دهد، سبب شده باورهای بومی، دینی و مذهبی جوامع دستخوش تغییراتی شوند.» او اظهار می‌کند: «بخش قابل توجهی از کاربران فضای دیجیتال را زنان تشکیل می‌دهند، بنابراین مادران به عنوان یکی از ارکان اصلی تربیتی نسل‌های آینده، گیرنده این اطلاعات هستند. با این تفاسیر باید این هشدار را جدی گرفت که خانواده‌ها در خطر آسیب‌های اطلاعات نامناسب فضای مجازی هستند.»  شریفی معتقد است یکسری اطلاعات سطحی به شکل گسترده در فضای مجازی در حال دست‌به‌دست شدن است که سبک زندگی شرقی را نشانه رفته‌اند و متاسفانه شاهد تغییر در سبک زندگی شهروندان ایرانی هستیم. این مدرس دانشگاه اظهار می‌کند: «این تغییر سبک زندگی در گام نخست کاربران- اولیا به‌خصوص مادران- و اعضای خانواده‌ها را آسیب‌پذیر می‌کند و در نهایت جامعه از این آسیب‌ها درامان نخواهد بود.» او عنوان می‌کند: «به راحتی می‌توان ردپای نفوذ فرهنگی را در محتواهای نامناسب فضای مجازی دید که خانواده‌ها را نشانه رفته‌اند.»

ترویج فرهنگ غرب، پشت‌پرده فعالیت برخی بلاگرها

بنابرنظر کارشناسان محتواهای نامناسب و ناسالم در فضای مجازی می‌توانند تأثیرات منفی زیادی بر سطح آگاهی جامعه داشته باشند. این محتواها می‌توانند شامل اطلاعات نادرست، شایعات و تبلیغات فریبنده باشند که به سادگی می‌توانند در بین کاربران پخش شوند. این کارشناسان معتقدند برای مقابله با این چالش‌ها، افزایش سواد رسانه‌ای در جامعه ضروری است. همچنین، نظارت و مدیریت محتوا در پلتفرم‌های دیجیتال می‌تواند به کاهش انتشار این نوع محتوا کمک کند. به گفته شریفی محتواهای ناسالم در فضای مجازی می‌توانند تأثیر عمیقی بر دغدغه‌ها و نگرانی‌های کاربران، به‌ویژه زنان، داشته باشند. این محتواها می‌توانند شامل تصاویر و پیام‌های غیرواقعی درباره زیبایی، موفقیت و نقش‌های اجتماعی باشند که انتظارات غیرمنطقی را ایجاد می‌کنند. این مدرس دانشگاه ادامه می‌دهد: «سطح دغدغه برخی از مادران پایین آمده است. آنها به جای اینکه به فکر ارتقای سطح آگاهی‌های فرهنگی، هنری، تربیتی و توسعه فردی‌شان باشند، سطحی‌نگر شده‌اند.» او  بیان می‌کند: «برخی بلاگرها ممکن است سبک زندگی و ارزش‌های غربی را ترویج دهند که با فرهنگ و سنت‌های شرقی همخوانی ندارد و می‌تواند به بحران هویت منجر شود.»

زیر سایه فضای مجازی، سلامت روان همه اعضای خانواده در خطر است

منصوره نیکو‌گفتار، روانشناس می‎گوید: «فضای مجازی تنها سلامت روان زنان- مادران- را تحت‌تاثیر قرار نمی‌دهد. این فضا،  سلامت روان تمام اعضای خانواده و به عبارتی شهروندان را نشانه رفته است.» نیکوگفتار با اشاره به اینکه ارزش‌های یک جامعه از بطن فرهنگ‌های خانواده، باورهای دینی و مذهبی، مسائل و دغدغه‌های اجتماعی برآمده است، اظهار می‌کند: «متاسفانه این ارزش‌ها در مقابل فرهنگی که در پلتفرم‌های مختلف در حال  گسترش یافتن است، کمرنگ شده است.» او عنوان می‌کند: «مادر یکی از ارکان اصلی خانواده است و اغلب انرژی و عواطف توسط مادران به اعضای خانواده تزریق می‌شود، بنابراین تاثیرات فضای مجازی توسط مادران به خانواده منتقل می‌شود و گاهی اوقات این آسیب‌ها شدت می‌یابند و می‌توانند اثرات بیشتری در خانواده ایجاد کنند.»  ‌

این روانشناس با اشاره به اینکه فضای مجازی به‌خصوص اینستاگرام ظاهرگرایی را رواج می‌دهد، بیان می‌کند: «ممکن است برخی زنان تحت‌تاثیر محتواهای تولیدی فضای مجازی احساس کنند باید به استانداردهای غیرواقعی که توسط آنان تبلیغ می‌شود، برسند. همین مساله می‌تواند به اضطراب و افسردگی این زنان منجر شود.» بنابرنظر نیکوگفتار زنانی که در فضای مجازی مخاطب محتواهای ناسالم هستند، مدام در حال مقایسه خود با تصاویر و زندگی‌های به ‌ظاهر ایده‌آلی هستند که در دنیای مجازی تبلیغ می‌شود، بنابراین همین موضوع می‌تواند باعث کاهش اعتماد به‌نفس آنان شود.نیکوگفتار اظهار می‌کند: «محتواهای منفی ممکن است نگرش زنان را نسبت به نقش‌های اجتماعی و خانوادگی‌شان  تغییر دهد و باعث شود که آنها احساس کنند که باید به شیوه‌ای خاص عمل کنند. ترس از قضاوت یا انتقاد هم می‌تواند باعث شود که زنان از ابراز نظرات و احساسات واقعی خود باز بمانند.»‌

معیارهای زندگی ایده‌آل تغییر کرده است

  فضای مجازی، ویترین زیبایی است که زندگی‌ها و واقعیت‌هایی را پشت‌سر خود پنهان کرده است. به گفته منصوره نیکوگفتار فعالان این حوزه به خصوص اینستاگرام وجوه تاریک شخصیت‌شان و پس‌صحنه‌های ناخوشایند زندگی‌شان را به نمایش نمی‌گذارند و حرفی از آن نمی‌زنند. او اظهار می‌کند: «مخاطب ناآگاه هم صرف‌نظر از واقعیت‌ها، فرزند، همسر و زندگی شخصی خودش را با ویترین تزیین شده آنها مقایسه می‌کند.» این روانشناس معتقد است معیارهای زندگی ایده‌آل تغییر کرده است. او بیان می‌کند: «ارزش‌هایی که به شکل طبیعی و سالم باید بر زندگی حاکم باشند عبارتند از؛ رضایت درونی، احساس شادی، لذت بردن از داشته‌ها، بهره بردن از توانمندی‌های شخصی برای ارتقای زندگی، اما این ارزش‌ها زیر سایه استانداردها و ایده‌آل‌هایی که بیشتر فانتزی و رویایی هستند و در فضای مجازی تبلیغ می‌شوند، کمرنگ شده‌اند.»  نیکوگفتار با اشاره به اینکه فضای مجازی اثرات آشکار و پنهان بسیاری دارد که اگر نسبت به آنها آگاهی پیدا نکنیم در بلندمدت خانواده و تبع آن جامعه دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیری خواهد شد، عنوان می‌کند: «فضای مجازی بعد از نوجوانان، مادران را هم با خود همراه کرده است، بنابراین ما در آینده با طیف گسترده‌ای از آسیب‌ها روبه‌رو خواهیم بود. از کاهش عزت‌نفس و افسردگی تا احساس سرخوردگی، حسادت و احساس قربانی بودن.»/انتهای پیام